środa, 24 stycznia 2018

Tropem zamków krzyżackich część 1

Miniatura zamku z Chełmna

Krzyżacy, czyli Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego zostają zaproszeni w 1226 roku przez księcia Konrada Mazowieckiego na teren ówczesnych Prus. Dostają zadanie nawracania Prusów na chrześcijaństwo. Z biegiem lat Krzyżacy wychodzą spod władzy Zjednoczonego Królestwa Polskiego i zakładają własne państwo. Na ówczesne czasy ich Państwo jest bardzo nowoczesne, mają dobrze zorganizowaną gospodarkę, armię, aparat państwowy. Niestety w dużej mierze owy aparat państwowy był finansowany z zabójstw, napadów, porwań dla okupów. Odzwierciedleniem ich siły były ich zamki. Bardzo nowoczesne i budowane z zasadą, że zakonnik nie mógł spać nigdzie poza zamkiem zakonu. W związku z tym zamki są oddalone od siebie o maksymalnie jeden dzień podróży, czyli około 30 km. W rezultacie Krzyżacy władali niespełna dwustoma zamkami.
Państwo Zakonu Krzyżackiego w I połowie XV wieku

Spis treści

  1. Zamek w Golubie-Dobrzyń
  2. Ruiny zamku w Brodnicy
  3. Ruiny zamku w Szymbarku
  4. Ruiny zamku w Prabutach
  5. Zamek w Sztumie
  6. Zamek w Malborku

Golub-Dobrzyń

Zamek oddalony o około 42 km od Torunia. Wzniesiony został na przełomie XIII i XIV wieku. Wielokrotnie był atakowany przez wojska polskie, lecz dopiero w 1454 roku zawisła nad nim polska flaga. Duży wpływ na późniejszy wygląd zamku miała królewna Anna Wazówna. Od XVII wieku miała ona tutaj swoją letnią rezydencję. Kolejne lata nie były dla zamku spokojne. Ciężko przeszedł wojny polsko-szwedzkie. Również bardzo mocno ucierpiał podczas obu wojen światowych. Po wojnach stopniowo przystępowano do jego odbudowy. Bardzo duże zasługi pod tym względem ma nieżyjący już kasztelan Zygmunt Kwiatkowski. Jego wielki trud włożony w odbudowę można dzisiaj podziwiać razem z przewodnikiem.

Armaty na dziedzińcu zamkowym

Zwiedzanie jest możliwe tylko z przewodnikiem, który jest wliczony w cenę (12zł za osobę dorosłą, studenci, emeryci renciści płacą 10zł, młodzież do lat 16-u jedynie 5zł, a dzieci do lat 7-u wchodzą za darmo). Latem można podziwiać tutaj słynne turnieje rycerskie, które zostały zapoczątkowane również przez kasztelana Zygmunta Kwiatkowskiego. Po zwiedzaniu można skosztować obiadu w restauracji - Zamkowa. Na zamku działa również hotel, lecz uwaga - ogrzewanie nie zawsze u nich działa oraz ciepła woda nie jest pewna. Zwłaszcza poza sezonem.

 Główne wejście do zamku

Dziedziniec zamkowy

Brodnica

Kawałek dalej na początku XIV powstał kolejny zamek krzyżacki. Był budowany przez ponad 100 lat, w rezultacie był to jeden z najpotężniejszych zamków zakonu. Usytuowany został przy rzece Drwęca. W ręce polskie przeszedł w 1466 roku. W 1550 roku został spalony, lecz szybko go odbudowano.


Zamek w Brodnicy był także siedzibą królewny Anny Wazównej, siostry króla Zygmunta III Wazy. Również ten zamek został częściowo przebudowany według wizji królewny. Po ciężkich dla zamku wojnach polsko-szwedzkich był systematycznie rozbierany w XVIII i XIX wieku. Dopiero w 1842 roku Fryderyk Wilhelm IV zakazał dalszej rozbiórki. Aktualnie na zamku działa ekspozycja muzealna. Można zwiedzać pozostałe fundamenty, piwnice i wieżę z której rozpościera się widok na całe miasto. Wstęp na zamek jest możliwy w godzinach 10-17 w sezonie letnim (15 maj - 15 wrzesień) lub w sezonie zimowym (16 wrzesień - 14 maj): 8-16 (wtorki), 8-15 (środa - piątek), 9-15 (sobota), 10-14 (niedziela), nieczynne w poniedziałki.

Ocalała wieża wraz z murem obronnym





Szymbark

Ruiny tego potężnego zamku znajdują się we wsi Szymbark kilka kilometrów od Iławy. Zbudowany w XIII lub w drugiej połowie XIV wieku. Podczas wojny trzynastoletniej między państwem zakonu krzyżackiego a Koroną Królestwa Polskiego zamek był areną gwałtownych walk podczas których nieomal spłonął. Po wojnie został wyremontowany, a jego walory obronne zostały powiększone. Mimo to w 1520 roku zamek poddał się bez walk pięciotysięcznej polskiej armii. Następnie praktycznie do II Wojny Światowej zamek należał do różnych prywatnych właścicieli. W okresie wojny stacjonowały tutaj oddziały SS, które to zniszczyły zamek, gdy go opuszczały. Kolejnym właścicielem była fundacja, która nie była w stanie go odbudować ze względów finansowych. Aktualnie zamek ponownie jest w rękach prywatnych i nie można go zwiedzać. 

Zamek w Szymbarku nocą

Prabuty

Zamek powstał na przełomie XIII i XIV wieku. Biskup miał tutaj swoją rezydencję do roku 1525. Jak wiele zamków krzyżackich, ten również był wielokrotnie niszczony. W latach 1414 oraz 1422 przez wojska Władysława Jagieły, później przez pożary w 1688 i 1787 roku.

Pozostałości po zamku

Aktualnie w miejscowości Prabuty można oglądać jedynie cząstkę ruin zamku Biskupów Pomezańskich. Szczerze, to gdyby nie tabliczka, że tutaj był zamek to człowiek raczej by się nie domyślił. Ruiny bardziej przypominają pozostałości fundamentów po jakimś budynku niż po zamku. Jedynie ze względu na dosyć pokaźną makieta zamku warto tutaj przyjechać. Niestety makieta jest za ogrodzeniem i nie ma żadnej informacji jak i kiedy można ją podziwiać od środka.

Ruiny zamku wraz z jego miniaturą

Sztum

Na wyspie dawnego jeziora Białego (aktualnie między jeziorami Barlewickim i Sztumskim) powstał kolejny zamek. Budowę ukończono w XIV wieku. Krzyżacki wójt urzędował tutaj do 1468 roku, kiedy to zamek został włączony do terytorium Prus Królewskich. Od tego momentu mieściła się tutaj siedziba polskich starostów. W XV wieku nastąpiła również rozbudowa zamku o warownię. Niestety warownia nie dotrwała do dzisiejszych czasów, gdyż została zniszczona w czasie wojen szwedzkich. W XIX wieku na zamku swoje siedziby miał sąd, więzienie i biura. W drugiej połowie XX wieku rozpoczęto prace renowacyjne, których nigdy nie ukończono. Aktualnie na zamku swoją siedzibę mają różne instytucje, w tym Bractwo Rycerskie Ziemi Sztumskiej. Sam zamek robi wrażenie większego gospodarstwa z kilkoma budynkami otoczone murem obronnym. Aktualnie budynki nie przypominają typowego zamku a raczej zwykłe, znane nam zabudowania.

Wewnątrz murów obronnych zamku

Malbork

Ten najsłynniejszy zamek krzyżacki powstał w XIII wieku. W kolejnych latach był intensywnie rozbudowywany. Wkrótce stał się główną siedzibą Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego. Zamek nigdy nie został zdobyty. Podczas wojny z Koroną Królestwa Polskiego, Krzyżacy opłacali najemników z Czech. Gdy Ci nie mieli jak im płacić, najemnicy wzięli pod zastaw zamek. Zapłaty wciąż nie mogli się doczekać, więc w 1457 roku za ogromną sumę odsprzedali go polskiemu królowi.

W kolejnych latach, jego funkcje były zmieniane w zależności, kto aktualnie sprawował nad nim kontrolę. Raz to była siedziba urzędów, innym razem były to koszary czy siedziba wojsk. Kolejne wojny, które przetoczyły się przez zamek mocno go zniszczyły. Ponad połowa zamku została zniszczona podczas II Wojny Światowej. W XX wieku zamek odbudowano i powołano w nim muzeum. Od 1997 roku ten największy gotycki zamek na świecie, jest wpisany na listę UNESCO. Zwiedzanie jest możliwe tylko z przewodnikiem, który startuje co 30 minut. Czas zwiedzania to trzy godziny.
Spacerując między murami zamku w Malborku

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz