Spis treści
- Cerkiew w Żegiestowie
- Cerkiew w Szczawniku
- Cerkiew w Muszynie-Złockiem
- Cerkiew w Jastrzębiku
- Cerkiew w Czarnej
- Cerkiew w Uściu Gorlickim
- Cerkiew w Kwiatoniu
Cerkiew w Żegiestowie
Cerkiew nie jest typową cerkwią łemkowską, gdyż została wybudowana w stylu bojkowskim. Co więcej, budynek jest murowany, zbudowany z kamienia i cegły, a nie z drewna tak jak inne cerkwie. Ta wyjątkowa cerkiew jest jedyna taka w Polsce i jedna z trzech w Europie.
Kościół został wybudowany w latach 1917 - 1925. Budynek jest trójdzielny, składający się z babińca (przedsionek), nawy i prezbiterium. Dach jest pokryty blachą. Nad dachem górują trzy wieżyczki. Na ołtarzu głównym znajduje się rzeźba aktualnej patronki kościoła - św. Anny. Ołtarze boczne są w stylu neogotyckim, gdzie widoczne są silne wpływy ludowe. Witraże z 1988 roku zdobia okna prezbiterium. Natomiast w oknach nawy są witraże z 1991 roku. Warty uwagi jest krucyfiks, który wisi na zewnętrznej ścianie prezbiterium. Został wykonany przez Zygmunta Janczura.
Budynek pełnił rolę cerkwi stosunkowo krótka, gdyż zabrakło greckokatolickich Łemków na tych terenach. W związku z tym cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła została przekształcona w kościół rzymskokatolicki pw. św. Anny i św. Michała Archanioła na mocy dekretu biskupa Jana Stepy z 1946 - 1947 roku.
Cerkiew w Szczawniku
Zbudowana w 1841 roku. Budynek jest konstrukcji drewnianej, zrębowej, ściany są pokryte gontem. Kościół jest trójdzielny z jedną nawą. Wieża jest konstrukcji słupowej. Wszystkie trzy wieżyczki mają ślepe latarnie. Polichromia figuralno-ornamentalna została wykonana w 1936 - 1937 roku.
Wnętrze świątyni wypełnione jest głównie zabytkami z XIX wieku. Niektóre, starsze pochodzą prawdopodobnie z wcześniejszej świątyni, która stała w tym miejscu. Są to m.in dwa późnobarokowe ołtarze boczne z 1729 roku z ikoną "Przemienienia Pańskiego", drugi z obrazem "Chrystus w grobie". W kościele znajduje się również obraz "Ukrzyżowanie" z 1854 r. oraz "św. Barbara" z 1867 r. Najstarszym zabytkiem kościoła jest dzwon z 1707 roku. Przy suficie widnieją bogate zdobienia roślinno-geometrzyczne. Ikonostas pochodzi z przełomu XVIII i XIX wieku. Przy prezbiterium znajduje się mała gablotka z ekspozycją ksiąg mszalnych (sudiebników) w języku staro-cerkiewno-słowiańskim. Po wysiedleniu ludności łemkowskiej w latach 1945 - 1947 dawna cerkiew pw. św. Demetriusza (Dymitra) została przemianowana na kościół rzymskokatolicki.
Cerkiew w Muszynie-Złockiem
Pierwotna świątynia stała tutaj już w XVI wieku. Aktualny budynek został wzniesiony przez budowniczego Kondracza w latach 1867 - 1872. Nie jest to typowy łemkowski kościół ze względu na zmiany w jego architekturze oraz wyglądzie. Kościół zbudowany jest na rzucie krzyża, który nie był wcześniej stosowany w tutejszych cerkwiach. Budynek został pokryty ośmiopolową kopułą na tamburze, co również nie było praktykowane na tych terenach. W środku znajduje się polichromia z 1873 roku. Polichromia występuje jedynie w prezbiterium oraz w kaplicy południowej. W pozostałych częściach budynku pozostawiony został naturalny kolor drewna. Takie podejście również nie jest typowe dla łemkowskiej architektury. Późnoklasycystyczny ikonostas autorstwa A. M. Bogdańskich oraz boczne ołtarze pochodzą z XIX wieku. Ołtarz główny pochodzi z 1962 roku. Przy cerkwi znajduje się XIX wieczny cmentarz greckokatolicki. Dawniej była tutaj cerkiew parafialna św. Dymitra, obecnie znajduje się kościół parafialny rzymskokatolicki Narodzenia NMP.
Cerkiew w Jastrzębiku
Data wybudowania cerkwi nie jest pewna. Było to prawdopodobnie w 1837 lub 1856 roku w miejscu dawnej świątyni. Budynek jest orientowany, czyli prezbiterium jest skierowane na wschód w stronę grobu Chrystusa w Jerozolimie. Budowla jest trójdzielna, czyli składa się z prezbiterium, nawy oraz babińca. Do babińca dostawiono wieżę otoczoną zachatą. Jest to nietypowe rozwiązanie, gdyż zwykle wieża jest konstrukcji słupowej, która obejmuje babiniec. W środku znajduje się barokowy, prawie kompletny ikonostas z końca XVIII wieku. Od 1947 roku świątynia jest kościołem rzymskokatolickim, czyli od momentu wysiedlenia ludności łemkowskiej w ramach akcji "Wisła".
Cerkiew w Czarnej
Kościół wziesiono w 1764 roku, przebudowano w pierwszej połowie XIX wieku. Budynek drewniany, trójdzielny i zorientowany. W środku widnieje polichromia z pierwszej połowy XIX wieku. Najcenniejszy jest ikonostas z XVIII wieku oraz barokowy ołtarz z ikoną Matki Boskiej z Dzieciątkiem z początku XVII wieku. Cerkwia jest dostępna przez cały rok dla zwiedzających. W sezonie turystyczny, od maja do października w dni powszednie od 9:00 do 17:00. W niedziele i święta od 12:00 do 17:00. Poza sezonem, od listopada do kwietnia zwiedzanie jest możliwe tylko po wcześniejszym umówieniu. Przewodnik: 511-209-283, plebania: 18/351-67-76, email: parafia@brunary.pl.
Cerkiew w Uściu Gorlickim
Cerkiew została wybudowana w 1786 roku. Budynek jest trójdzielny, wybudowany na planie kwadratu. Ściany są pokryte gontem. Izbica (górna część wieży) została odeskowana pionowo. Dolne części desek ozdobione są falbanką. Dachy oraz wieża mają pozorne latarnie, zakończone są baniastymi hełmami. Wnętrze ozdobione jest polichromią figuralno-ornamentalną z 1938 roku. Na stropie widnieje przedstawienie Opieka Bogurodzicy, na ścianach podobizny św. Olgi oraz św. Włodzimierza. Ikonostas z XVIII wieku oddziela nawę od prezbiterium. Na antependiach umieszczone są rzeźby Adama i Ewy oraz proroków, co jest rzadko spotykane wśród łemkowskich ikonostasach. Po konserwacji lewego ołtarza ujawniły się pierwotne malowidła, takie jak "Złożenie do grobu", "Zesłanie Ducha Świętego - Pięćdziesiątnica", "Zmartwychwstanie".
Od 1947 roku, po wysiedleniu Łemków, świątynia była użytkowana jako kościół rzymskokatolicki. Od 1956 roku, gdy część Łemków wróciło, odbywały się tutaj również nabożeństwa greckokatolickie. Od 1997 r. świątynia ponownie pełni rolę cerwki greckokatolickiej pod wezwaniem św. Paraskewi. Cerkiew jest czynna od 10:00 do 18:00, w niedziele od 13:00 do 17:00. Kontakt: 18 351-61-27.
Cerkiew w Kwiatoniu
Świątynia powstała w drugiej połowie XVII wieku. Budynek konstrukcji zrębowej, ściany i dach pokryty gontem. Wnętrze zdobi polichromia figuralno-ornamentalna z 1811 roku. Ikonostas został stworzony przez M. Bogdańskiego w 1904 roku. Ołtarz główny pochodzi z XIX wieku. Ołtarze boczne zawierają ikonę "Matki Boskiej z Dzieciątkiem" oraz "Zdjęcie z Krzyża". Aktualnie jest tutaj kościół pomocniczy rzymskokatolicki. Cerkiew można zwiedzać przez cały rok: środa 9:00 - 17:00 (przerwa 13:00 - 13:30), czwartek - sobota 9:00 - 18:00 (przerwa 13:00 - 13:30), niedziela 12:00 - 17:00. Poniedziałek i wtorek cerkiew jest zamknięta, ewentualnie można skontaktować się z przewodnikiem: Jan Hyra, tel. 18 351-61-87 lub 660-105-342. Wstęp jest bezpłatny.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz